ដៃគូរទន្ទឹងរង់ចាំកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងទូលំទូលាយ និងសំខាន់ជាមួយអាស៊ាន

ដៃគូទាំងអស់អះអាងថា ពួកគេចាត់ទុកអាស៊ានជាកម្លាំងកណ្តាលនៅក្នុងតំបន់ និងសម្តែងបំណងប្រាថ្នាចង់សហប្រតិបត្តិការទូលំទូលាយ និងសំខាន់ និងការឆ្លើយតបប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពចំពោះបញ្ហាប្រឈម  ប្តេជ្ញាគាំទ្រដល់ការកសាងសហគមន៍អាស៊ាន រួមចំណែកប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ និងមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះកិច្ចសន្ទនា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីកសាងរចនាសម្ព័ន្ធតំបន់បើកទូលាយ មានតម្លាភាព ដោយផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិ។

លោក Pham Minh Chinh នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម និងថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសនានាចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានជាមួយដៃគូចិន កូរ៉េខាងត្បូង និងជប៉ុន

ប្រទេសចិនគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់អាស៊ាន

នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ាន-ចិន លើកទី ២៦ ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន និងចិន មានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយក្នុងការកត់សម្គាល់ថាទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីឈានដល់កំណត់ត្រាថ្មីចំនួន ៧២២ ពាន់លានដុល្លារ។ ចិនបានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាស៊ានជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងរយៈពេល ១៤ ឆ្នាំ។ ស្វាគមន៍ចំពោះវឌ្ឍនភាព នៃការចរចាដើម្បីលើកកំពស់តំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន-ចិន ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពបន្តជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគ ស្ថិរភាពខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ និងគាំទ្រដល់ការចូលទៅកាន់ទីផ្សារ។ ទន្ទឹមនឹងនោះការពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថល សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល ការឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ការផ្លាស់ប្តូរថាមពល ការអភិវឌ្ឍបៃតង និងនិរន្តរភាព...

មានប្រសាសន៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ លោក Pham Minh Chinh នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម បានសង្កត់ធ្ងន់លើទំនាក់ទំនងគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសចិន និងសហគមន៍អាស៊ាន ដែលសាមគ្គី និងលើកកំពស់មជ្ឈភាពនៅក្នុងតំបន់។ នេះគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏រឹងមាំសម្រាប់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដើម្បីការអភិវឌ្ឍយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ លោក Pham Minh Chinh បានសម្តែងក្តីសង្ឃឹមថា អាស៊ាន និងចិនមិនត្រឹមតែជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់គ្នាទៅវិញទៅមកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដ៏សំខាន់បំផុតរបស់គ្នាទៅវិញទៅមកសម្រាប់សន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងលោកស្នើឱ្យអាស៊ាន និងចិនសហការគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធ និងរួមដៃគ្នាធ្វើឱ្យតំបន់ក្លាយជាចំណុចកណ្តាលនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ទាញយកផលប្រយោជន៍ពីភូមិសាស្រ្តជិតខាង ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវគុណភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និងការថែរក្សាពាណិជ្ជកម្មឱ្យរលូន ជំរុញការតភ្ជាប់ ធានាផលិតកម្ម និងខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ ពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងសេដ្ឋកិច្ចបៃតង និងស្នើឱ្យចិនពង្រីកទីផ្សាររបស់ខ្លួន បង្កើនកូតាទំនិញឆ្លងកាត់ ពន្លឿនដំណើរការបើកទ្វារសម្រាប់ផលិតផលកសិកម្ម នេសាទ និងផ្លែឈើពីបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន ឆ្លងកាត់វៀតណាម និងជ្រៀតចូលទីផ្សារចិន។ លោក Pham Minh Chinh បានសម្តែងក្តីសង្ឃឹមថា ទំនាក់ទំនងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រលើគ្រប់វិស័យអាស៊ាន-ចិន នឹងមានប្រសិទ្ធភាព រួមចំណែករក្សាបរិយាកាសសន្តិភាព ស្ថិរភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍទៅវិញទៅមកក្នុងតំបន់ ហើយទន្ទឹមនឹងនោះគឺជាកត្តាសកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនុកចិត្ត ពង្រឹងកិច្ចសន្ទនា និងដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីនៃជំលោះក្នុងតំបន់ រួមទាំងសមុទ្រខាងកើត រួមចំណែកដល់ការអនុវត្តពេញលេញនៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការប្រតិបត្តិរបស់ភាគីនានានៅសមុទ្រខាងកើត (DOC) និងឆាប់ៗសម្រេចបាននូវក្រមប្រតិបត្តិ COC ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព សមស្របនឹងការអនុលោមតាមអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ១៩៨២។ កិច្ចប្រជុំកំពូលបានអនុម័តសេចក្តីប្រកាសរួមមួយស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដើម្បីផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក ដោយផ្អែកលើទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក (AOIP) និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីការធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកសិកម្ម។

អាស៊ាននិងកូរ៉េខាងត្បូងត្រូវសម្របសម្រួលដើម្បីលើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូ

នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-កូរ៉េខាងត្បូង លើកទី២៤ មានប្រសាសន៍តំណាងអាស៊ានក្នុងនាមជាអ្នកសម្របសម្រួលទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-កូរ៉េខាងត្បូង លោក Pham Minh Chinh បានអះអាងអំពីភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យរវាងអាស៊ាន និងកូរ៉េខាងត្បូង។ ក្នុងឱកាសរំលឹកខួបលើកទី ៣៥ នៃទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-កូរ៉េខាងត្បូង ឆ្នាំ ២០២៤  លោក Pham Minh Chinh បានស្នើឱ្យភាគីទាំងពីរខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាដើម្បីបើកដំណើរថ្មីជាមួយនឹងចក្ខុវិស័យវែងជាង និងគោលដៅកាន់តែខ្ពស់។ អាស្រ័យហេតុនោះ លោក Pham Minh Chinh បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការបង្កើតការផ្លាស់ប្តូរដ៏ធំមួយក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ជំរុញពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគក្នុងទិសដៅតុល្យភាព និងនិរន្តរភាព និងមានបំណងចង់ឱ្យប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងបើកទីផ្សារបន្ថែមទៀតសម្រាប់ទំនិញនាំចេញដូចជាផលិតផលកសិកម្ម គ្រឿងសមុទ្រ ផ្លែឈើតាមរដូវពីបណ្តា ប្រទេសអាស៊ាន និងជួយដល់ធុរកិច្ចអាស៊ានឱ្យចូលរួមយ៉ាងស៊ីជម្រៅក្នុងខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោកនៃបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន។

ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសអាស៊ាន និងកូរ៉េខាងត្បូង បានស្វាគមន៍ចំពោះការរីកចម្រើនជាវិជ្ជមានក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីលើគ្រប់វិស័យ។ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមសន្តិសុខមិនប្រពៃណីដែលកំពុងកើតមានដូចជា ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន សន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត សន្តិសុខដែនសមុទ្រ  ការលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្ម គាំទ្រអាជីវកម្ម ការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ ការអប់រំ ទេសចរណ៍ និងក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសក្តានុពល ដូចជាវិទ្យាសាស្ត្រ-បច្ចេកវិទ្យា ការច្នៃប្រឌិត ការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថល ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ថាមពលស្អាត ទីក្រុងឆ្លាតវៃ នគរូបនីយកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាព។

ការបង្កើតភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងអាស៊ាន និងជប៉ុន

កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ជប៉ុន លើកទី២៦ បានអនុម័តសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ស្តីពីការបង្កើតភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ អាស៊ាន-ជប៉ុន ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍អភិវឌ្ឍន៍ថ្មី មួយក្នុងឱកាសខួបលើកទី៥០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនង។ ឆ្ពោះទៅរកអនាគត ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពរក្សា និងជំរុញការផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ ស្ថិរភាពនៃខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ ព្រមទាំងអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយអាស៊ាន-ជប៉ុន (AJCEP) និងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងតំបន់ (RCEP)  ការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្ម និងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន សន្តិសុខដែនសមុទ្រ ការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ…នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ លោក Pham Minh Chinh បានអះអាងថា ក្នុងនាមជាសមាជិកអាស៊ាន និងជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់ជប៉ុន វៀតណាមប្តេជ្ញាខិតខំប្រឹងប្រែងអស់ពីសមត្ថភាព ដើម្បីរួមចំណែកធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ទទួលបានលទ្ធផលជាផ្លែផ្កា។ វៀតណាម ស្នើឱ្យធ្វើឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចក្លាយជាសសរស្តម្ភសំខាន់ និងជាកម្លាំងជំរុញដើម្បីលើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងអាស៊ាន និងជប៉ុន។

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូល ASEAN-ចិន លើកទី ២៦, កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-កូរ៉េខាងត្បូងលើកទី ២៤ និង ASEAN-ជប៉ុន លើកទី ២៦ អាស៊ានសុទ្ធតែបានអះអាងសារជាថ្មីអំពីគោលជំហររួមរបស់ខ្លួនចំពោះស្ថានភាពក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ រួមទាំងខ្លឹមសារដូចខាងក្រោមដូចជា ស្ថានភាពនៅសមុទ្រខាងកើត មីយ៉ាន់ម៉ា និង ឧបទ្វីបកូរ៉េ។ ប្រទេសជាដៃគូទាំងអស់បានទទួលស្គាល់ និងវាយតម្លៃជាវិជ្ជមាននូវគោលជំហររបស់អាស៊ាន ហើយបានសន្យាថានឹងធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីលើកកម្ពស់ការដោះស្រាយនូវបញ្ហាដែលកំពុងកើតមាន ធានាសន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាព។

អាស៊ាន+៣ ឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន និងនិរន្តរភាព

កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន+៣ លើកទី២៦ បានអះអាងសារជាថ្មីអំពីសារៈសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន+៣ ដើម្បីសន្តិភាព ស្ថិរភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍ។ ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន+៣ បានឯកភាពសម្របសម្រួលអនុវត្តផែនការសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន+៣ ដំណាក់កាល ២០២៣-២០២៧ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ មានប្រសាសន៍នៅកិច្ចប្រជុំនេះ លោក Pham Minh Chinh បានសម្តែងនូវក្តីសង្ឃឹមថា អាស៊ាន+៣ នឹងដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្ម និងមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការលើកឡើងដំណោះស្រាយដែលអាចធ្វើទៅបាន រួមគ្នាជំនះពុះពារលើការលំបាក និងបញ្ហាប្រឈមនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាមបានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់អាស៊ាន+៣ ក្នុងការសម្របសម្រួលក្នុងការជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និងការតភ្ជាប់ពហុភាគី និងលើកឡើងថា អាស៊ាន+៣ គប្បីតែពង្រីកវិស័យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាពិសេសការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថល សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក បច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត ហិរញ្ញវត្ថុបៃតង បច្ចេកវិទ្យាបៃតង ... បង្កើតសន្ទុះបន្ថែមទៀតសម្រាប់កំណើនរួមបញ្ចូល ឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព នាំមកនូវអត្ថប្រយោជន៍ជាក់ស្តែងដល់ប្រជាជន និងអះអាងថា វៀតណាមមានឆន្ទៈសហការក្នុងការជំរុញក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង មេគង្គ-ជប៉ុន និងមេគង្គ-កូរ៉េខាងត្បូងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព រួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនៃអនុតំបន់មេគង្គ។

សហរដ្ឋអាមេរិកមានការប្ដេជ្ញាចិត្តយ៉ាងខ្លាំងនិងយូរអង្វែងចំពោះអាស៊ាន

នៅកិច្ចប្រជុំកំពូល ASEAN-សហរដ្ឋអាមេរិក លើកទី ១១ អនុប្រធានាធិបតី Kamala Harris បានបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តដ៏រឹងមាំ និងយូរអង្វែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះអាស៊ាន និងតំបន់ ដោយគាំទ្រអាស៊ានឱ្យដើរតួនាទីកណ្តាល  សង្កត់ធ្ងន់ថា ភាគីទាំងពីរចែករំលែកផលប្រយោជន៍ អាទិភាព និងចក្ខុវិស័យរយៈពេលវែង ហើយរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួម។ កិច្ចប្រជុំបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះវឌ្ឍនភាពជាវិជ្ជមានក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងរយៈពេលកន្លងមក។

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ លោក Pham Minh Chinh បានអះអាងថា អាស៊ាន និងសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងឈានចូលយុគសម័យថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្របខ័ណ្ឌនៃភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រលើគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដែលបានបង្កើតឡើងនៅចុងឆ្នាំ ២០២២។ អាស្រ័យហេតុនោះ បានសង្កត់ធ្ងន់លើភាពចាំបាច់ក្នុងការធ្វើឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មក្លាយជាសសរស្តម្ភមួយយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ហើយវិទ្យាសាស្រ្ត-បច្ចេកវិទ្យា និងការច្នៃប្រឌិត ដើម្បីក្លាយជាកម្លាំងចលករសម្រាប់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអាស៊ាន-សហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្នុងឱកាសនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រី Pham Minh Chinh បានស្នើថា អាមេរិកជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងគាំទ្រវៀតណាមក្នុងការឆ្លើយតបនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ បន្តគាំទ្រការអភិវឌ្ឍន៍អនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ រួមទាំងការធានានូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពនៅក្នុងតំបន់ដីសណ្ដទន្លេមេគង្គរបស់វៀតណាម។

បកប្រែដោយ Minh Trung