ដោយក្រឡេកមើលទៅក្រោយរយៈពេល ៣៥ ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុប (EU) យើងអាចមើលឃើញការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងជ្រាលជ្រៅទាំងទំហំនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងគុណភាពនៃការចូលរួមរវាងភាគីទាំងពីរ។ ទំនាក់ទំនងរវាងភាគីទាំងពីរកំពុងឈានចូលដល់ដំណាក់កាលថ្មីមួយ ជាមួយនឹងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើន ប៉ុន្តែក៏បើកចេញឱកាសសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងទូលំទូលាយផងដែរ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំដំបូងនៃការបើកចំហ សហភាពអឺរ៉ុបគឺជាអ្នកផ្តល់ជំនួយ ODA ដ៏ធំបំផុតមួយដែលគាំទ្រវៀតណាមក្នុងការកែទម្រង់ស្ថាប័ន ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស។ នេះគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏សំខាន់មួយដើម្បីជួយកសាងទំនុកចិត្ត និងបើកផ្លូវសម្រាប់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរយៈពេលវែង។

សមាសធាតុសំខាន់ៗចំនួនបីដែលបានបង្កើតជាសសរស្តម្ភនៃទំនាក់ទំនងវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងរយៈពេល ៣៥ ឆ្នាំកន្លងមកនេះរួមមាន៖ កិច្ចព្រមព្រៀងក្របខ័ណ្ឌស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ (១៩៩៥) កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ (PCA-2012) និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុប (EVFTA-2020)។ PCA កំណត់ក្របខ័ណ្ឌសម្រាប់ការសន្ទនាលើនយោបាយ នីតិរដ្ឋ បរិស្ថាន និងសន្តិសុខមិនមែនប្រពៃណី ខណៈពេលដែល EVFTA បង្ហាញពីភាពចាស់ទុំនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ដែលធ្វើឱ្យវៀតណាមក្លាយជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍដំបូងគេនៅអាស៊ីដែលបានចុះហត្ថលេខាលើ FTA ជំនាន់ថ្មីជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប។ អាស្រ័យលើកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះ ចំណូលពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីបានកើនឡើងជិតបីដងក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ ដោយឈានដល់ ៦៧ ពាន់លានអឺរ៉ូនៅឆ្នាំ ២០២៤ - ទោះបីជាបរិបទភូមិសាស្ត្រនយោបាយមានភាពប្រែប្រួលក៏ដោយ។

leftcenterrightdel
ការនាំចេញទំនិញទៅកាន់ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប

បច្ចុប្បន្នវៀតណាមគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅក្នុងអាស៊ាន ខណៈដែលសហភាពអឺរ៉ុបគឺជាទីផ្សារនាំចេញដែលមានស្តង់ដារខ្ពស់បំផុត ប៉ុន្តែមានស្ថិរភាពបំផុតសម្រាប់ទំនិញវៀតណាម។ ពាណិជ្ជកម្មនៅតែជាកម្លាំងចលករដ៏ខ្លាំងក្លាបំផុតក្នុងការលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុប។ EVFTA បានលុបចោលបន្ទាត់ពន្ធជាង ៧០% ភ្លាមៗនៅពេលដែលវាចូលជាធរមាន ដែលបង្កើតអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនសម្រាប់វាយនភណ្ឌ ស្បែកជើង គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក ផលិតផលកសិកម្ម និងផលិតផលជលផលរបស់ប្រទេសវៀតណាម។ ជាថ្នូរវិញ សហគ្រាសសហភាពអឺរ៉ុបទទួលបានការបើកចំហទីផ្សារកាន់តែស៊ីជម្រៅនៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មកែច្នៃ ឱសថ និងហិរញ្ញវត្ថុ។

ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់គឺជាឧទាហរណ៍គំរូមួយ៖ នៅឆ្នាំ ២០២៤ ចំណូលពាណិជ្ជកម្មវៀតណាម-អាល្លឺម៉ង់ បានឈានដល់ជិត ១៩ ពាន់លានអឺរ៉ូ។ ចំនួនសហគ្រាសអាល្លឺម៉ង់ជាង ៥៣០ កំពុងប្រតិបត្តិការនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ EVFTA និងការរំពឹងទុកសម្រាប់ EVIPA នៅពេលដែលត្រូវបានផ្តល់សច្ចាប័ន កំពុងក្លាយជាកម្លាំងចលករដើម្បីលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ បន្ថែមពីលើសេដ្ឋកិច្ច ការអប់រំ និងការជួបប្រាស្រ័យរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន គឺជាសសរស្តម្ភទន់ ប៉ុន្តែរឹងមាំនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី។

ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើ "ការតភ្ជាប់ប្រជាជនជាមួយប្រជាជន" ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង់ប្រចាំប្រទេសវៀតណាម Helga Margarete Barth បាននិយាយថា មាននិស្សិតវៀតណាមជាង ៧,០០០ នាក់កំពុងសិក្សានៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។ សិក្ខាកាមវៀតណាមជាង ៦,០០០ នាក់កំពុងសិក្សាបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ កម្មវិធីសហប្រតិបត្តិការសាកលវិទ្យាល័យជាង ២០០ កំពុងត្រូវបានអនុវត្ត។ ស្ថាប័នវប្បធម៌-អប់រំ ដូចជា វិទ្យាស្ថាន Goethe និងទីភ្នាក់ងារ German Academic Exchange Service (DAAD) បន្តបង្កើតមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ទំនាក់ទំនងសង្គមយ៉ាងស៊ីជម្រៅរវាងភាគីទាំងពីរ។

កម្លាំងចលករថ្មីមួយកំពុងលេចចេញជារូបរាងនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្លាស់ប្តូរបៃតង។ នៅក្នុងបរិបទដែលសហភាពអឺរ៉ុបជាមជ្ឈមណ្ឌលសកលសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរកាបូនទាប ខណៈពេលដែលវៀតណាមកំពុងរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ភាគីទាំងពីរមានការបំពេញផលប្រយោជន៍គ្នាយ៉ាងច្បាស់លាស់។ ជាមួយនឹងកម្មវិធីសហប្រតិបត្តិការបៃតង និងភាពជាដៃគូផ្លាស់ប្តូរថាមពលយុត្តិធម៌ (JETP) ដែលមានតម្លៃជាង ១៥.៥ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុបគាំទ្រវៀតណាមក្នុងការអភិវឌ្ឍថាមពលខ្យល់នៅឯនាយសមុទ្រ ការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបណ្តាញអគ្គិសនី ការលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចរង្វង់ ហិរញ្ញវត្ថុបៃតង និងស្តង់ដារអភិបាលកិច្ចបរិស្ថាន-សង្គម (ESG)។

អនាគតនៃពាណិជ្ជកម្មវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុប មានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹងសមត្ថភាពរបស់សហគ្រាសវៀតណាមក្នុងការបំពេញតាមបទប្បញ្ញត្តិថ្មីរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដូចជាយន្តការកែតម្រូវកាបូនឆ្លងដែន (CBAM) បទប្បញ្ញត្តិស្តីពីការប្រឆាំងនឹងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (EUDR) ឬក្រមចំណាត់ថ្នាក់បៃតង (ចំណាត់ថ្នាក់ EU)។ នេះគឺជាបញ្ហាប្រឈមមួយ ប៉ុន្តែវាក៏បើកឱកាសដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវខ្សែសង្វាក់តម្លៃជាតិផងដែរ។

វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍គឺជាសសរស្តម្ភថ្មីមួយដែលកំពុងលេចចេញជារូបរាង។ កម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍ដ៏ធំបំផុតរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (Horizon Europe) កម្មវិធីអប់រំ-បណ្តុះបណ្តាល-យុវជន-កីឡារ របស់សហភាពអឺរ៉ុប (Erasmus+) និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្រាវជ្រាវរវាងសាកលវិទ្យាល័យ និងអាជីវកម្ម កំពុងបើកឱកាសសម្រាប់កិច្ចសហការក្នុងវិស័យបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) សន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត កសិកម្មឆ្លាតវៃ បច្ចេកវិទ្យាថាមពល និងការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ។ សម្រាប់ប្រទេសវៀតណាម នេះគឺជាឱកាសមួយដើម្បីចូលទៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ ដែលសហភាពអឺរ៉ុបមានឧត្តមភាព។

ក្រៅពីរាល់សមិទ្ធផលនោះ ទំនាក់ទំនងវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុបក៏ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនផងដែរ។ ទីមួយ អតិរេកពាណិជ្ជកម្មច្រើន។ វៀតណាមមានអតិរេកពាណិជ្ជកម្មជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប ដែលដាក់សម្ពាធលើបរិបទនៃអឺរ៉ុបក្នុងការលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្មយុត្តិធម៌ និងស្តង់ដារខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ខ្ពស់ជាងមុន។

ទីពីរ ការវិនិយោគរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅវៀតណាមមិនស៊ីគ្នានឹងសក្តានុពលរបស់ខ្លួនទេ។ តម្រូវការច្បាប់ខ្ពស់ ស្តង់ដារផ្សេងៗគ្នា និងដែនកំណត់ក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ បរិយាកាសអាជីវកម្ម និងនវានុវត្តន៍ បានរារាំងដើមទុនសហភាពអឺរ៉ុបពីការសម្រេចបាននូវភាពជឿនលឿនយ៉ាងខ្លាំង។

ទីបី ស្តង់ដារបៃតងថ្មីរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដូចជា CBAM, EUDR ឬ EU Taxonomy បង្កើតឧបសគ្គគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់សហគ្រាសវៀតណាម។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នេះក៏ជាកម្លាំងចលករសម្រាប់ប្រទេសវៀតណាមក្នុងការពន្លឿនការផ្លាស់ប្តូរទៅជាសេដ្ឋកិច្ចបៃតង និងបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់។ ជាមួយគ្នានេះ បរិបទភូមិសាស្ត្រនយោបាយសកលមានការប្រែប្រួល - ការប្រកួតប្រជែងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ការរំខានដល់ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ - ធ្វើឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់អាទិភាពដល់ "ស្វ័យភាពយុទ្ធសាស្ត្របើកចំហ"។ នេះបង្ខំឱ្យវៀតណាមមានភាពបត់បែន និងឆ្លាតវៃជាងមុនក្នុងការធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយដៃគូសំខាន់ៗ។

ពីទស្សនៈរបស់អ្នកជំនាញ គេអាចទស្សន៍ទាយនិន្នាការសំខាន់ៗចំនួនបីដែលនឹងកំណត់រចនាសម្ព័ន្ធទំនាក់ទំនងវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុប នៅក្នុងទសវត្សរ៍ខាងមុខ។ នោះគឺកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបៃតងនឹងក្លាយជាសសរស្តម្ភយុទ្ធសាស្ត្រ ដោយផ្តោតលើថាមពលកកើតឡើងវិញ ការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័ន សេដ្ឋកិច្ចរង្វង់ និងបច្ចេកវិទ្យាបរិស្ថាន។ បន្ទាប់មក បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍នឹងក្លាយជាកន្លែងសំខាន់សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដែលវៀតណាមមានតម្រូវការខ្ពស់ សហភាពអឺរ៉ុបមានឧត្តមភាព និងមិនសូវរងផលប៉ះពាល់ដោយការប្រែប្រួលនយោបាយ។

ជាចុងក្រោយ EVFTA និងកិច្ចព្រមព្រៀងការពារការវិនិយោគវៀតណាម-សហភាពអឺរ៉ុប (EVIPA) នៅតែជាឆ្អឹងខ្នងនៃទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច។ នៅពេលដែល EVIPA ត្រូវបានផ្តល់សច្ចាប័នពេញលេញ ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសដែលមានគុណភាពខ្ពស់ពីអឺរ៉ុបចូលទៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមអាចបង្កើតការលោតផ្លោះថ្មីមួយទៅមុខ។

៣៥ ឆ្នាំគឺជាពេលវេលាយូរគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ពីការផ្លាស់ប្តូរនៃទំនាក់ទំនងភាពជាដៃគូមួយ។ វៀតណាម និងសហភាពអឺរ៉ុបបានផ្លាស់ប្តូរពីគំរូ "អ្នកផ្តល់ជំនួយ-អ្នកទទួលជំនួយ" ទៅជាទំនាក់ទំនងស្មើភាពគ្នា ដោយចែករំលែកអត្ថប្រយោជន៍ និងការទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងពិភពលោកដែលមានការប្រែប្រួលយ៉ាងខ្លាំង។

ប្រសិនបើយើងអាចទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីការបំពេញបន្ថែមរវាងភាគីទាំងពីរ - វៀតណាមជាមួយនឹងទីតាំងភូមិសាស្ត្រយុទ្ធសាស្ត្រ និងសមត្ថភាពផលិតកម្មរបស់ខ្លួន។ រីឯសហភាពអឺរ៉ុប ជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យា ស្តង់ដារ និងចក្ខុវិស័យបៃតងរបស់ខ្លួន - ទសវត្សរ៍ក្រោយអាចជារយៈពេលមួយដែលភាគីទាំងពីរមិនត្រឹមតែពង្រីកទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងកំណត់ឡើងវិញនូវទំនាក់ទំនងភាពជាដៃគូនៅកម្រិតយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីមួយផងដែរ៕

បកប្រែដោយ Minh Trung